Ewa Lipska, fot. Krzysztof Dubiel, Danuta Węgiel

Złote Medale „Gloria Artis” dla Ewy Lipskiej i Mieczysława Czuma

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego poinformowało w środowym komunikacie o przyznaniu współtwórcom miesięcznika „Kraków i Świat” odznaczeń „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Uroczystość miała związek z obchodami 20-lecia krakowskiego czasopisma. Ministra Hanna Wróblewska przyznała zasłużonym ludziom kultury związanym z periodykiem Złote, Srebrne i Brązowe Medale, a także odznaki honorowe „Zasłużony dla Kultury Polskiej”.

Zdobywczyni złotego medalu to znana poetka, przedstawicielka literackiego lingwizmu przynależąca do pokolenia Nowej Fali (ur. 1945) – Ewa Lipska. Jest autorką ponad 40 tomów poetyckich i prozatorskich, zaś jako felietonistka współpracuje z miesięcznikiem „Kraków i Świat” od początku jego istnienia. Należy do ważnych związków literackich tj. polski oraz austriacki PEN Club czy Polska Akademia Umiejętności. Założyła również Stowarzyszenie Pisarzy Polskich. Wyróżnienie „Gloria Artis” odebrała nie pierwszy raz – już w 2005 roku została uhonorowana Srebrnym Medalem.

Lipska debiutowała w połowie lat 60tych – od 1964 roku publikowała swoje teksty w „Życiu Literackim” oraz „Dzienniku Polskim”. Jej pierwszy tom poetycki zatytułowany „Wiersze” ukazał się w 1967 roku. Poetka podejmowała się licznych zadań redaktorskich: w latach 1970-1980 zajmowała się poezją w Wydawnictwie Literackim, na początku lat 80tych współredagowała miesięcznik literacki „Pismo”, zaś kolejna dekada przyniosła jej pracę w „Dekadzie Literackiej”. Kierowała również Instytutem Polskim w Wiedniu i prowadziła warsztaty poetyckie w Studium Literacko-Artystycznym na Uniwersytecie Jagiellońskim. Od 2023 jest członkinią Rady Języka Polskiego przy Polskiej Akademii Nauk.

Złotym medalem został wyróżniony również Mieczysław Czuma – krakowski publicysta, dziennikarz i poeta. Podobnie jak Lipska tworzył felietony dla „Krakowa i Świata” od początku istnienia pisma. W swoich publikacjach zajmuje się rodzinnym miastem – pisze popularne książki dotyczące mieszkańców oraz historii Krakowa. W latach 1967-1973 piastował stanowisko zastępcy redaktora naczelnego Ośrodka Telewizyjnego w Krakowie, natomiast w latach 1973-2000 był redaktorem naczelnym tygodnika „Przekrój”.

Wśród srebrnych medalistów znaleźli się Witold Bereś i Artur Więcek, zaś brąz uzyskał Krzysztof Burnetko. Odznaką „Zasłużony dla Kultury Polskiej” mogą się poszczycić Janusz Marian Paluch, Krzysztof Jakubowski, Paweł Głowacki oraz Magdalena Huzarska-Szumiec.

Czasopismo „Kraków i Świat” stanowi kontynuację miesięcznika społeczno-kulturalnego „Kraków”, który ukazywał się od listopada 2004 roku. Nowy tytuł periodyk zyskał w lutym 2022 roku. Redaktorzy magazynu zajmują się promowaniem polskiej kultury, jednak szczególnie skupiają się na aktualnościach związanych z Krakowem. Na łamach „Krakowa i Świata” publikowane są reportaże, wywiady, wiersze i eseje. Środowisko miesięcznika przyznaje również nagrody tj. m.in. „Medal za Mądrość Obywatelską” wręczany przez Prezydenta Miasta oraz nagrodę dla najlepszego polskiego dzieła filmowego, teatralnego lub książkowego ukazującego perypetie jednostki albo całych zbiorowości w ramach konkursu „Portrety”. Urząd redaktora naczelnego przez 13 lat sprawował Jan Pieszczachowicz, zaś od 2018 roku pismem kieruje Witold Bereś.