Pomimo tego, że budowa bloków jądrowych cieszy się coraz większym poparciem, które w ostatnich latach bardzo wzrosło, to dyskusja na temat energetyki jądrowej wciąż bywa zakłócana przez dezinformację. Twórcy fałszywych informacji starają się wywołać lęk przed katastrofą oraz twierdzą, że budowa bloków jądrowych jest bardziej w interesie innych państw.
W 2023 roku działania dezinformacyjne nabrały wyjątkowego znaczenia. Były spowodowane wyborami parlamentarnymi i trwającą rosyjską inwazją na Ukrainę. Zaznaczono, że działania dezinformacyjne, które zakłócają przepływ informacji, są częścią tych wydarzeń i są skierowane także przeciwko Polsce. Temat ten jest szczególnie podkreślony we wstępie publikacji „Potencjał dezinformacyjny wokół tematu budowy elektrowni jądrowej w Polsce”.
W raporcie wskazano, że po ogłoszeniu planów budowy elektrowni jądrowej w Polsce, niektóre państwa mogły zintensyfikować swoje działania dezinformacyjne w internecie, by utrudnić realizację tego przedsięwzięcia. Zidentyfikowane zagrożenia obejmują pogłębianie podziałów społecznych, podważanie wiarygodności instytucji państwowych oraz ograniczanie zdolności do podejmowania świadomych decyzji na podstawie wiarygodnych informacji. Działania dezinformacyjne mogą manipulować opinią publiczną oraz szkodzić reputacji zarówno podmiotów rządowych, jak i firm prywatnych.
Jednym z głównych wątków dezinformacyjnych było wzbudzanie obaw dotyczących bezpieczeństwa energii jądrowej. W ostatnim czasie straszono społeczeństwo wizją katastrofy w Zaporoskiej Elektrowni Jądrowej na Ukrainie. Chociaż badania nie potwierdziły wpływowych operacji związanych bezpośrednio z polskimi planami budowy elektrowni jądrowej, to straszenie awarią na Ukrainie mogło być częścią szerszych działań dezinformacyjnych wymierzonych w ten kraj. W celu zwiększenia poczucia zagrożenia wykorzystywano również przykłady katastrof w Czarnobylu i Fukushimie, sugerując, że podobne tragedie mogą wydarzyć się w Polsce po budowie elektrowni. Dezinformacja miała też na celu wywoływanie społecznych podziałów, wskazując, że największe zyski z projektu przypadną obcym krajom, szczególnie USA, podczas gdy Polska miałaby na tym niewiele skorzystać. Dezinformatorzy twierdzili też, że Niemcy ograniczają polską niezależność w tej kwestii, a w przekazach pojawiały się również antyunijne akcenty. Jedną z najczęstszych narracji dezinformacyjnych jest wywoływanie strachu o bezpieczeństwo technologii jądrowej.
Autorzy raportu wskazali, że aktualna debata w Polsce na temat energetyki jądrowej jest narażona na dezinformację szczególnie przez platformę X. Bardzo często udostępniane są na niej manipulacyjne i nieprawdziwe treści. Według raportu zaledwie 5% takich wpisów można łatwo obalić, co utrudnia pracę organizacji fact-checkingowych. Autorzy podkreślają, że sytuacja ta wymaga interwencji administratorów platform społecznościowych, gdyż fałszywe informacje mogą wprowadzać opinię publiczną w błąd.
Jak walczyć z dezinformacją?
Strategie walki z dezinformacją powinny skupić się na przebijaniu baniek informacyjnych i docierać z odpowiednio dostosowanym przekazem do różnych grup, zwłaszcza tych podatnych na rosyjską propagandę. Ważne jest również wskazywanie niewiarygodnych źródeł informacji. Eksperci zalecają stosowanie „prebunkingu” – tzw. szczepionek informacyjnych, które objaśniają mechanizmy manipulacji w fałszywych treściach. Proponują także długoterminową kampanię społeczną, która obejmowałaby analizę zalet i wad energetyki jądrowej, prowadzoną przez instytucje publiczne. Korporacje technologiczne powinny angażować się poprzez demonetyzowanie treści dezinformacyjnych. Jednak, jak zauważyła dr Anna Miotk, platformy potrafią szybko blokować linki do serwisów, ale mogą nie chcieć tego robić ze względu na korzyści finansowe. Wskazała również, że dobrym przykładem działań podczas pandemii było promowanie eksperckich źródeł, co można kontynuować na poziomie krajowym.
