Ministerstwo Sprawiedliwości chce, by osoby z podwójnym obywatelstwem mogły zostać sędziami, czy prokuratorami w Polsce. Projekt uzyskał zgodę kierownictwa resortu na wszczęcie procesu legislacyjnego i znajduje się na końcowym etapie prac. Co za tym idzie, wyroki „w imieniu Rzeczypospolitej” będą mogli wydawać cudzoziemcy.
Cudzoziemcy z polskim obywatelstwem będą sędziami?
Resort sprawiedliwości zapowiedział powrót do zasady obowiązującej do 3 kwietnia 2018 roku., zgodnie z którą sędzia musi mieć obywatelstwo polskie, bez wymogu „wyłączności” tego obywatelstwa. Z przekazanej Rzecznikowi Praw Obywatelskich informacji wiceministra sprawiedliwości Dariusza Mazura, przygotowany został projekt usunięcia przepisu o wyłączności obywatelstwa polskiego dla kandydatów na urząd sędziego sądu powszechnego, wojskowego, Sądu Najwyższego oraz prokuratora. Projekt uzyskał zgodę kierownictwa resortu na wszczęcie procesu legislacyjnego i znajduje się na końcowym etapie prac.
W obecnie obowiązującym stanie prawnym, ustawa prawo o ustroju sądów powszechnych nakłada wymóg posiadania wyłącznie obywatelstwa polskiego przez sędziów. Ustawodawca określił wówczas półroczny termin na dopełnienie formalności, a w razie jego przekroczenia groziły konsekwencje dyscyplinarne. Jak informowano, sędziowie posiadający podwójne obywatelstwo dopełnili wskazanych wymogów.
W 2018 r. argumentację wyłączonego polskiego obywatelstwa przedstawił ówczesny minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro
Sędziowie muszą działać mając na względzie interes państwa i na rzecz dobra wspólnego. Ograniczenie ryzyka działania na rzecz innego państwa przez osoby sprawujące funkcje publiczne wymusza bardziej rygorystyczne wymagania państwa wobec tych osób. Wprowadzone zmiany statuujące warunek posiadania wyłącznie obywatelstwa polskiego w odniesieniu do sędziów są uzasadnione, z uwagi na ustawowe zadania tej grupy zawodowej oraz fakt, że pełniona przez nich służba związana jest z wykonywaniem władzy publicznej oraz realizacją polityki bezpieczeństwa wewnętrznego państwa
— argumentował Ziobro
Rzecznik Praw Obywatelskich nie zgadzał się ze stanowiskiem Ziobry
Ze stanowiskiem ówczesnego kierownictwa resortu sprawiedliwości nie zgadzał się Rzecznik Praw Obywatelskich, który od maja 2024 r. proponował powrót do stanu prawnego sprzed 3 kwietnia 2018 r. oraz zastąpienie wymogu „wyłączności” obywatelstwa polskiego wymogiem posiadania obywatelstwa polskiego, z możliwością łączenia go z obywatelstwami innych państw. Zdaniem RPO obowiązujące przepisy naruszają prawo dostępu do służby publicznej oraz zasady równości, a także na niespójność wymogów wobec różnych grup zawodowych.
W konsekwencji RPO zwrócił się do Ministra Sprawiedliwości o rozważenie prac legislacyjnych usuwających niespójności i rozwiązania uznane za niekonstytucyjne, w tym o zastąpienie wymogu „wyłączności” obywatelstwa oraz zmianę procedury dostępu do urzędu sędziego.
Obecnie obywatele innego państwa nie mogą pełnić funkcji sędziów powszechnych i sędziów Sądu Najwyższego, mogą jednak obejmować urzędy wojewódzkich sądów administracyjnych i Naczelnego Sądu Administracyjnego. Zmiana prawna umożliwiłaby im dostęp do wszystkich systemów wymiaru sprawiedliwości.
źródło: dorzeczy
