W nocy z piątku na sobotę zmarła Jadwiga Puzynina, językoznawca, badaczka literatury, interpretatorka twórczości i języka Cypriana Kamila Norwida. W ubiegłym roku odznaczona przez Prezydenta RP Orderem Orła Białego. Miała 97 lat.
Jadwiga Puzynina, z domu Zapolska, urodziła się 29 stycznia 1928 r. w Rożyszczach na Wołyniu. W latach 1943–1944 należała do Szarych Szeregów.
W 1946 r. ukończyła VI Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Reytana w Warszawie, a w 1951 r. studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Uzyskiwała następnie stopnie naukowe doktora i doktora habilitowanego.
W 1983 r. na Wydziale Polonistyki UW objęła kierownictwo Pracowni Słownika Języka Cypriana Kamila Norwida, która przez liczne publikacje i konferencje naukowe przyczyniła się do popularyzacji spuścizny tego poety. Zespół Pracowni stworzył internetowy słownik języka Cypriana Norwida. W latach 80. była dziekanem Wydziału Polonistyki UW.
W 2008 r. w rozmowie z PAP Puzynina niepokoiła się o język polskiej polityki.
,,Coś niedobrego dzieje się między nami. Język Polaków odznacza się kłótliwością, agresją i bardzo dużo jest w nim ocen negatywnych. Można mówić wręcz o stałej tendencji do oceniania negatywnego. Brakuje natomiast w nim chęci porozumienia, przyjacielskich kontaktów, bliskości. Wygasa język w pewnych relacjach ludzkich, bo te relacje zanikają. Natomiast rozwija się język negatywnych emocji i relacji. I to się odnosi także do języka elit politycznych. Język debaty politycznej wiąże się z kulturą współżycia i jest jej wyrazem. A ponieważ z tym krucho, warto byłoby przypomnieć polskim politykom, jak np. Norwid ogromnie cenił parlament i jak często w jego pismach występuje słowo 'parlament’, jak o słowie parlamentarnym pisał, że to wielkie słowo 'społecznie – ofiarne'” – mówiła
Podkreśliła też, że w słownictwie dominuje teraz ,,luz i potoczność w dość wulgarnej postaci”.
Jerzy Bartmiński z okazji 90. urodzin prof. Puzyniny opublikował teskt „Puzynina – Norwid – etyka”. Napisał w nim, że ,,wpisała się ona w historię polskiego językoznawstwa jako promotorka nowej koncepcji kultury języka”.
,,Wedle Puzyniny nie może ona ograniczać się do tradycyjnej poprawności, ale musi objąć także jakość dialogu i respektować zasadę szacunku dla rozmówcy. Tak rozumiana kultura słowa staje się etyką słowa i etyką komunikacji” – przypomniał Bartmiński
W 2016 roku zainicjowała powołanie Zespołu Etyki Słowa Rady Języka Polskiego PAN. Pod jej opieką, z udziałem autorskim i redakcyjnym w 2017 r. został wydany tom zbiorowy „Etyka słowa”.
Prof. Puzynina była członkinią licznych towarzystw i gremiów naukowych m.in. Polskiej Akademii Umiejętności, Komitetu Językoznawstwa Polskiej Akademii Nauk oraz Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Zasiadała w zarządzie Polskiego Towarzystwa Językoznawczego. Była też autorką i współautorką podręczników do nauki języka polskiego w szkołach średnich (w tym wielokrotnie wznawianego „Język i my: podręcznik do języka polskiego dla klasy I szkół średnich”, napisanego wspólnie ze Stanisławem Dubiszem i Marią Nagajową).
Za swoją działalność otrzymała w 2007 Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, w 2008 Medal Uniwersytetu Warszawskiego, w 2009 Nagrodę im. Idziego Radziszewskiego przyznaną przez Towarzystwo Naukowe KUL, w 2011 Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, a w roku 2013 medal ustanowiony przez Prezydenta RP „Zasłużony dla polszczyzny”.
W ubiegłym roku prezydent Andrzej Duda odznaczył prof. Jadwigę Puzyninę Orderem Orła Białego – najwyższym odznaczeniem państwowym Rzeczypospolitej Polskiej, nadawanym za najznamienitsze zasługi. Badaczka została uhonorowana w uznaniu „znamienitych zasług dla rozwoju polskiej nauki, za wybitne osiągnięcia w działalności naukowo–badawczej i dydaktycznej w dziedzinie językoznawstwa oraz popularyzowanie dziedzictwa polskiej literatury”.
pap
