W bloku 15 na terenie byłego obozu Auschwitz I powstała nowa wystawa stała – „Polacy w KL Auschwitz. W cieniu Zagłady – Oświęcim w czasie niemieckiej okupacji 1939-1945”.
Nowa wystawa stała w Auschwitz
Ekspozycja zatytułowana „Polacy w KL Auschwitz. Mieszkańcy ziemi oświęcimskiej w czasie II wojny światowej” przybliża losy Polaków i polskich Żydów, szczególnie w kontekście obozu, ale też opowiada o pomocy niesionej więźniom przez okolicznych Polaków.
Otwarcie nowej ekspozycji w Muzeum Auschwitz to ważny moment, zarówno w historii tego miejsca, jak i w dziele przekazywania pamięci kolejnym pokoleniom. To chwila, w której tragiczne losy ofiar niemieckiej okupacji zyskują nowy wymiar obecności i zrozumienia we współczesnym świecie. Pamięć o tych wydarzeniach nie może zostać zatracona. Wystawa (…) stanowi głęboko poruszające upamiętnienie osób więzionych, poniżanych, pozbawionych godności, a także życia w imię nazistowskiego terroru i ludobójczej ideologii. To miejsce (…) przede wszystkim niesie przesłanie: wolność, godność i prawa człowieka nigdy nie są dane raz na zawsze. Musimy nieustannie ich strzec
– napisała w liście minister kultury Marta Cienkowska
Były więzień Auschwitz: Historia Holokaustu to jest niewyobrażalny dramat
Zdaniem Bogdana Bartnikowskiego – byłego więźnia Auschwitz – który wraz z czterema innymi ocalałymi uczestniczył w otwarciu, wystawa ma ogromną wagę, gdyż opowiada o historii Polaków w obozie.
Bardzo ważne dla mnie jest to, że mówi o początkach tego (…) obozu, który istniał od 1940 roku. (…) Historia Holokaustu to jest niewyobrażalny dramat, ale przecież Holokaust zaczął się dwa lata później. Od 1940 roku w tym obozie byli mordowani Polacy, wyłącznie Polacy. (…) Ta wystawa dokumentuje nasze losy
– powiedział
Ekspozycja w Auschwitz uporządkować ma niektóre kwestie
Dyrektor Muzeum Auschwitz Piotr Cywiński podkreślił, że ekspozycja jest rodzajem wstępu, wprowadzenia do generalnego doświadczenia miejsca pamięci.
Ma uporządkować niektóre kwestie, przekazać fundamentalną wiedzę. (…) W zasadzie to są dwie wystawy w jednej. Pierwsza część opowiada o zagadnieniu Polska-Auschwitz, a druga – Ziemia Oświęcimska-Auschwitz, co jest (…) nadal mało znaną kartą historii, choć bardzo bogatą w różne wydarzenia
– powiedział
Autor scenariusza ekspozycji, szef centrum badań w muzeum dr Piotr Setkiewicz wskazał, że nie ma ona mówić o całości problematyki, a raczej ma kierować się w stronę tych zagadnień, które są dla doświadczeń polskich wyjątkowe.
Wystawa stała składa się z dwóch części
Ekspozycja powstała na dwóch kondygnacjach poobozowego bloku 15, który wcześniej został poddany remontowi konserwatorskiemu.
Na parterze rozpoczyna ją część w jasnej tonacji, która przybliża życie przedwojennej Rzeczypospolitej. Użyte zostały tu między innymi amatorskie filmy z kolekcji Benjamina Gasula, który podróżował po Europie w 1939 roku. Część od wybuchu wojny jest ciemna, niemal czarna. Zwiedzający poznają w syntetycznej formie wydarzenia związane z napaścią Niemiec i ich sowieckiego sojusznika.
Ukazano wojnę obronną, a także wprowadzony przez Rzeszę terror – mordy, aresztowania, wysiedlenia Polaków i wywózki na roboty przymusowe do Niemiec, tworzenie gett dla Żydów. Wśród eksponatów jest replika gilotyny, używanej w latach 1941-1944 w więzieniu w Katowicach do wykonywania wyroków śmierci. Stracono tam 552 osoby, Polaków z Górnego Śląska. Zwiedzający dowie się o polskim ruchu oporu, powstaniach w getcie i Warszawskim.
Całość wieńczy wykaz ponad 1,2 tys. nazwisk osób pomagającym więźniom
Istotną częścią ekspozycji są losy Polaków w Auschwitz, począwszy od pierwszego transportu z 14 czerwca 1940 roku. Przybliża historię innych osadzonych w nim obywateli polskich – w tym polskich Żydów, kierowanych do obozu Auschwitz na zagładę.
Druga część dotyczy zarówno historii Oświęcimia w czasie II wojny – realiów okupacji, wysiedleń, aktywności firmy IG Farbenindustrie, niemieckich planów przebudowy miasta, jak i pomocy niesionej z narażeniem życia więźniom przez Polaków mieszkających w pobliżu tak zwanej strefy interesów obozu, czyli obszaru 40 km kwadratowych izolujących jego teren od świata zewnętrznego. Całość wieńczy wykaz ponad 1,2 tys. nazwisk osób pomagającym więźniom.
