19 lutego 2025 r. Komisja Europejska opublikowała „Wizję dla rolnictwa i żywności”. Dokument ten określa ambicje dotyczące systemu rolnego UE dla najbliższej przyszłości i do roku 2040, biorąc pod uwagę uwarunkowania zewnętrzne.
Jak podkreślił resort, dokument pokazuje zamiary i propozycje KE i stanowi formalne otwarcie dyskusji nad przyszłością systemu żywnościowego UE i WPR.
W komunikacie czytamy:
,,Wizja uznaje rolnictwo, rybactwo i przetwórstwo spożywcze za strategiczne sektory UE. Proponuje ewolucyjne zmiany polityki rolnej, oparcie na dialogu i konsultacjach z rolnikami oraz poprawę krytykowanych rozwiązań […] Istotne pozostają suwerenność żywnościowa, konkurencyjność rolnictwa, zrównoważony rozwój i dobrze rozwijające się obszary wiejskie. Bezpieczeństwo i suwerenność żywnościowa wskazane zostały jako niepodlegające dyskusji (nienegocjowalne). Ważne miejsce zajmuje w dokumencie konieczność zapewnienia większych ułatwień dla młodych i „nowych” rolników do rozpoczynania działalności. UE ma zapewnić ochronę przed nieuczciwą konkurencją i stabilizację rynku”
Resort wskazał również, że KE planuje zmiany w płatnościach bezpośrednich, które nie będą tak jednolite, jak obecnie.
,,Zmniejszanie negatywnego wpływu rolnictwa na środowisko oparte będzie na zachętach i mechanizmach rynkowych, elastyczności przepisów oraz innowacyjnych rozwiązaniach” – czytamy
Nie ma w „Wizji” zapowiedzi ograniczania produkcji zwierzęcej, ani promowania zmian diety. Wskazana jest jednak potrzeba długoterminowej strategii uwzględniającej zrównoważony rozwój tej produkcji w całej Europie.
Pozytywne elementy dokumentu KE:
- podkreślenie roli płatności bezpośrednich oraz zwrócenie uwagi na brak sprawiedliwości w dystrybucji płatności;
- zapowiedź wprowadzenia uproszczeń w WPR (również na obecny okres programowania, w tym w zakresie systemu warunkowości);
- zapowiedź równowagi między polityką regulacyjną a polityką opartą na zachętach;
- zapowiedź kontynuacji i rozwijania wsparcia dla rolników prowadzących działalność rolniczą na obszarach z ograniczeniami naturalnymi oraz rolników z produkcją ekologiczną, oraz młodych rolników;
- zapowiedź większej aktywności w promowaniu unijnego eksportu, w tym, asertywność w stosowaniu zasady wzajemności w dwustronnych relacjach handlowych, a także partnerski dialog w zakresie polityki rolnej i żywnościowej, w tym promowania standardów produkcji;
- zapowiedź silniejszego stosowania standardów produkcji dla produktów importowanych, zwłaszcza w zakresie pestycydów i dobrostanu zwierząt w celu utrzymanie wartości UE i w odpowiedzi na zapotrzebowanie społeczne, w tym głos rolników;
- wprowadzenie zasady, zgodnie z którą zakazane w UE, najbardziej niebezpieczne pestycydy nie będą mogły być ponownie wprowadzane do UE poprzez import. Jest też więcej deklaracji pokrywających się z postulatami Polski – dotyczących np. działań proeksportowych czy ochrony interesów rolnictwa w negocjowanych umowach;
- zapowiedź działań na rzecz dywersyfikacji łańcucha dostaw w celu zmniejszenia zależności od importu strategicznych surowców, w tym nawozów i białka roślinnego, w sposób sprzyjający przechodzeniu na gospodarkę niskoemisyjną;
- kontynuacja działań dla skorygowania obecnej nierównowagi w łańcuchu żywnościowym i poprawy pozycji rolnika w tym łańcuchu;
- zapowiedź dalszych prac nad przeciwdziałaniem praktykom związanym z nieuczciwym obrotem produktami rolnymi i spożywczymi, w tym podjęcie kwestii nabywania produktów poniżej kosztów wytworzenia.
Najważniejsze kwestie dyskusyjne:
- nie jest jasne, w jaki sposób KE zamierza wprowadzić rozwiązania dotyczące większego ukierunkowania czy uproszczenia wsparcia w ramach WPR;
- wskazanie cyfryzacji, w tym zastosowanie satelitów, jako przykładu rozwiązania pomagającego ograniczyć kontrole i zmniejszyć obowiązki sprawozdawcze. Ten system ma ograniczenia (zgłaszane przez Polskę), np. rozdzielczość przestrzenną utrudniającą stosowanie na niewielkich i nieregularnych działkach rolnych;
- mało uwagi poświęcono kwestiom dotyczącym rozwoju obszarów wiejskich. Pobieżnie Wizja odnosi się do potrzeb rozwojowych tych obszarów, wskazując na potrzebę silnej koordynacji miedzy funduszami i politykami, szczególnie polityką spójności;
- bardzo ogólnikowe odniesienie się do kwestii rozszerzenia UE i wskazanie jedynie na potrzebę stopniowej integracji. Rozszerzenie UE (szczególnie o Ukrainę) będzie wymagało wprowadzenia znacznych zmian w instrumentach wsparcia WPR. W Wizji tę kwestię pominięto”.
Propozycje zawarte w Komunikacie wymagają adekwatnej odpowiedzi w sprawie przyszłego budżetu na WPR po 2027 roku.
źródło: dorzeczy
